De veertigdagentijd is inmiddels behoorlijk ingeburgerd in christelijk Nederland. Maar de puriteinse bijbellezer vraagt zich misschien af: ‘Is het wel zo bijbels?’ Nee, je vindt het inderdaad niet terug in de Bijbel. Waar komt het dan wèl vandaan?

Om te ontdekken waar de oorsprong van de veertigdagentijd ligt, moeten we terug naar het jaar 325. Want heb jij je ook weleens afgevraagd waarom kerst altijd op 25 december is, maar Pasen elk jaar op een andere datum valt? Dat zit zo. 

In 325 werden de christelijke bisschoppen bij elkaar geroepen voor een belangrijk overleg: het concilie van Nicea (het huidige Turkije). Dat was achteraf gezien een heel bijzondere gebeurtenis, omdat dit de eerste oecumenische concilie was. 

Zo werd de datum van Pasen vastgesteld

De reden dat de bisschoppen bij elkaar geroepen werden, was vanwege de onrust die er ontstaan was rond de leer van Arius die beweerde dat Christus niet werkelijk gelijk aan God, maar een schepsel van God was. Dit gaf een hoop onrust in een deel van het Romeinse Rijk, waar Constantijn de Grote niet op zat te wachten. Daarom riep hij ruim de 200 bisschoppen bij elkaar om te komen tot een oordeel over Arius en zijn leer. 

En tijdens die concilie werden ook afspraken gemaakt over de datum van Pasen. Zo werd besloten dat Pasen gevierd moest worden op de zondag na de eerste volle maan in de lente. Daardoor kan het christelijke paasfeest in de westelijke kerken in een periode van 35 dagen vallen, van 22 maart tot en met 25 april. 

En zo ontstond de veertigdagentijd

Onder leiding van Constantijn de Grote werden er meer ‘vierdagen’ afgesproken, zoals de dagen in de Stille Week voor Pasen. Het was uiteindelijk paus Gregorius de Grote die rond 600 bepaalde dat de veertigdagentijd voortaan 46 dagen voor Pasen moest beginnen. Zo bleven er, na aftrek van de zes zondagen, vanaf de Aswoensdag tot Pasen veertig werkelijke vastendagen over.

Een mooi lesje geschiedenis, nietwaar? Maar los van de vraag waar de veertigdagentijd (ook wel lijdenstijd of vastentijd genoemd) vandaan komt, is het natuurlijk nog veel interessanter om je af te vragen waarom je hier aan mee zou doen. Daarover lees je meer in ons volgend blog!